آزمایش ایدز بعد از چند روز نشان می‌ دهد؟

در روزهای اول ابتلا به ویروس ایدز با هیچ تکنیک آزمایشگاهی نمی‌توان وجود آن را در بدن تشخیص داد که علت این موضوع دوره پنجره است.
دوره پنجره، بازه زمانی بین ورود ویروس به بدن تا زمانی است که می‎‌توان با آزمایش حضور ویروس را در بدن تشخیص داد. فرد مبتلا ممکن است با وجود اینکه به HIV مبتلا شده است، ولی در طول دوره پنجره جواب آزمایش منفی دریافت کند (1).
در این مطلب به پاسخ این سوال که آزمایش ایدز بعد از چند روز نشان می‌ دهد ؟ میپردازیم.

اساس آزمایش‌های تشخیصی ایدز

اساس تمام تکنیک‌های آزمایشگاهی برای تشخیص ویروس ایدز، شناسایی آنتی بادی یا آنتی‌ژن و یا ژنوم ویروس است. از زمانی که ویروس ایدز وارد بدن می‌شود، مدتی زمان میبرد تا ویروس به اندازه کافی در بدن فرد تکثیر شود و سیستم ایمنی بر علیه آن آنتی‌بادی تولید کند. در نتیجه برای تشخیص ویروس ایدز با همه تکنیک‌های آزمایشگاهی مدتی زمان لازم است (2 و 3).
به عنوان مثال، اگر شما احتمال می‌دهید روز جمعه به ویروس HIV مبتلا شده‌اید و روز دوشنبه آزمایش HIV انجام دهید چون هنوز میزان آنتی‌ژن و آنتی‌بادی ویروس در بدن کم است ، آزمایش قادر به تشخیص ویروس HIV در بدن شما نیست . حتی اگر مبتلا شده باشید جواب آزمایش شما منفی کاذب خواهد بود.

کدام روش آزمایش می تواند زودتر نتیجه دهد؟

بسته به نوع آزمایش ایدز، دوره پنجره متفاوت است. به سختی می توان دقیق گفت که دوره پنجره برای هر آزمایش چند روز طول می کشد. دوره پنجره بسته به پاسخ ایمنی بدن فرد و نوع آزمایشی که انجام می دهد می تواند 10 تا 90 روز طول بکشد.

• آزمایش‌آنتی‌بادی

در این نوع آزمایش‌، آنتی‌بادی ضد ویروس اچ آی وی را جستجو می‌کنند. آنتی‌بادی‌ها پروتئین‌های خاصی هستند که توسط سیستم ایمنی بدن بر علیه ویروس ایدز تولید می‌شوند.
اکثر کیت های سریع خودارزیابی ایدز از این نوع هستند. برای اکثر مردم (حدود 97٪ ) بین 2 تا 12 هفته طول می‌کشد تا در بدن آنها آنتی‌بادی بر علیه ویروس تولید شود. اگر یک ماه از زمان ابتلا گذشته باشد دقت تشخیصی این نوع کیت ها 91 درصد، اگر 45 روز گذشته باشد 95 درصد و اگر سه ماه و بیشتر گذشته باشد بیش از 99 درصد است.
در برخی افراد (حدود دو درصد مردم ) ممکن است روند تولید آنتی بادی نسبت به سایرین کندتر باشد و پس از شش ماه می‌توان ابتلای آنها را تشخیص داد (5 و 4).

• آزمایش‌ HIV Combination (آزمایش ترکیبی )

آزمایش‌های ترکیبی که به آنها الایزا نسل چهارم هم می‌گویند همزمان آنتی بادی و آنتی ژن ویروس ایدز را تشخیص می‌دهند. آنتی ژن ها بخشی از خود ویروس هستند. قبل از اینکه بدن شما شروع به ساخت آنتی بادی کند، آنتی ژن P24 در سطح ویروس تولید می‌شود که این آنتی‌ژن زودتر از آنتی‌بادی ویروس قابل تشخیص است. این آزمایش‌ها می‌توانند کمی زودتر از آزمایش آنتی‌بادی به شما اطلاع دهند که آیا HIV دارید یا خیر. آزمایش‌ HIV Combination می تواند HIV را بعد از 18 روز یا حدود 2.6 هفته تشخیص دهد.
بر اساس یک مطالعه در سال 2017، تنها 25 درصد از افراد مبتلا به HIV طی 13.0 تا 14.8 روز پس از انجام آزمایش ترکیبی ، نتیجه آزمایش مثبت را دریافت می کنند. پس از 17.8 تا 19.2 روز، این نسبت به 50 درصد افزایش می‌یابد. پس از 43.1 تا 44.3 روز، آزمایش HIV را در 99 درصد افراد HIV مثبت تشخیص می دهد (5 و 4).

•  آزمایش PCR ایدز

آزمایش PCR ایدز می تواند HIV را در بدن شما سریعتر از تکنیک‌های دیگر تشخیص دهد. این آزمایش‌ ژنوم ویروس را در خون جستجو می کند. برای اینکه این روش بتواند ویروس ایدز را تشخیص دهد باید مقدار مشخصی ویروس در خون فرد وجود داشته‌ باشد.
آزمایش PCR حدود 7 تا 28 روز بعد از ابتلا، مثبت می‌شود. این روش سریعترین روش آزمایش ایدز است اما متاسفانه گران ترین هم هست و مدت زمان آماده شدن جواب آن نیز طولانی هست.
پزشکان معمولاً از PCR استفاده نمی کنند مگر اینکه شما در معرض خطر بالای ابتلا به HIV باشید یا جواب آزمایش غربالگری شما نامشخص باشد. البته برای تشخیص ایدز در کودکان کمتر از 18 ماه باید از روش PCR استفاده کرد (5و 4).

آیا بعد از 1 هفته آزمایش HIV مثبت می شود؟

بله. برخی از آزمایش‌های PCR که در آن RNA ویروس ایدز بررسی می‌شود، ویروس را 5 تا 10 روز پس از ابتلا به HIV شناسایی می‌کنند. با این حال سایر آزمایشات ایدز نمیتوانند در یک هفته این ویروس را تشخیص دهند.

آیا HIV را می‌توان با یک آزمایش خون ساده ( آزمایش CBC ) تشخیص داد؟

آزمایش‌های استاندارد خون، مانند شمارش کامل خون، قادر به تشخیص HIV نیستند. اما اگر تعداد گلبول های سفید خون فردی بالا باشد  ممکن است پزشک به عفونت ایدز مشکوک شود با این حال این تغییر دلیلی بر ابتلا یا عدم ابتلای فرد نیست و حتی ممکن است تعداد گلبولهای سفید فرد در رنج طبیعی باشد (4).

منابع

1) https://www.cdc.gov/hiv/basics/hiv-testing/hiv-window period.html#:~:text=A%20rapid%20antigen%2Fantibody%20test,to%2033%20days%20after%20exposure
2) https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/4849-hiv-testing
3) https://www.aidsmap.com/about-hiv/what-window-period-hiv-testing
4) https://www.healthline.com/health/hiv-aids/hiv-prevention/sex-no-condom-HIV-test
5) https://www.webmd.com/hiv-aids/hiv-window-period